Artykuł
PARK KRAJOBRAZOWY POGÓRZA PRZEMYSKIEGO
Park najlepiej jest zwiedzać pieszo lub na rowerze dlatego przygotowaliśmy opracowanie:
Pieszych Szlaków Turystycznych
oraz
Rowerowych Szlaków Turystycznych
Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego jest trzecim co do wielkości parkiem w Polsce. W jego obszar obejmujący powierzchnię 61 862 ha wchodzą części gmin: Bircza, Dubiecko, Dynów, Fredropol, Krasiczyn, Krzywcza, Przemyśl i miasto Dynów, w powiatach przemyskim i rzeszowskim. Otulinę o powierzchni 48 914 ha stanowi Przemysko -Dynowski Obszar Chronionego Krajobrazu.
Teren Parku obejmuje wysunięty na zachód fragment Karpat Wschodnich. W dolinie meandrującego Sanu, na urodzajnych glebach, rozwinęło się rolnictwo. Przepiękne niewysokie pogórza o rusztowym układzie grzbietów, poprzecinane kratową siecią czystych rzek i potoków, porośnięte są lasami (64 % powierzchni Parku) administrowanymi przez Nadleśnictwa: Bircza, Dynów, Kańczuga i Krasiczyn. Najpiękniejsze lasy jodłowo - bukowe można podziwiać w wyższych partiach Pogórza -w paśmie Turnicy. Niżej rozciąga się strefa wielogatunkowych lasów liściastych, z dębem, grabem, lipą drobnolistną i klonem. W dolinach rzek i potoków dotrwały do naszych czasów lasy łęgowe z wiązem, jesionem i dębem szypułkowym. Dominującym zbiorowiskiem roślinnym jest podgórska forma buczyny karpackiej, w drzewostanie, której obok buka występuje dość licznie jodła, a także świerk, jawor i wiąz górski. Zbiorowiska kserotermiczne rozciągające się w okolicach Rybotycz i Makowej przypominają kwietne stepy łąkowe. Piękne tereny z torfowiskiem przejściowym i wysokim w Bachórcu, oprócz wysokiej wartości przyrodniczej, są miejscem natchnienia dla wielu malarzy i rysowników. Odbywają się tu plenery malarskie. Odkrywki fliszu karpackiego, ze śladami drobnej ichtiofauny, rozrzucone po całym Parku stanowią cenną osobliwość geologiczną.
Najładniej w Parku jest wiosną, kiedy pogórza stoją w zieleni a ich dno pokrywają wczesnowiosenne rośliny kwitnące: śnieżyczka przebiśnieg, przylaszczka pospolita, zawilec gajowy, pierwiosnka lekarska, wawrzynek wilczełyko, żywiec gruczołowaty, lilia złotogłów czy storczyki. Wiosna najwyraźniej ukazuje jak duże jest zróżnicowanie roślinności na Pogórzu. Wynika ono z przenikania się różnych elementów flory (górski, nizinny i pontyjski). Występuje tu około 900 gatunków zielnych roślin naczyniowych. Z tej liczby znaczna ilość podlega ścisłej i częściowej ochronie gatunkowej.
Duże powierzchnie kompleksów leśnych, poprzecinane enklawami pól uprawnych i ciekami wodnymi stwarzają dogodne warunki do rozwoju i bytowania wielu gatunkom zwierząt. Ponadto doliną Sanu prowadzą szlaki migracyjne zwierząt. Wiosną, a potem jesienią przelatują tędy ptaki, zatrzymując się na odpoczynek, żer lub przezimowanie. Oprócz wielu pospolitych zwierząt na Pogórzu żyje sporo chronionych gatunków ryb, płazów, gadów, ptaków lęgowych i ssaków.
Z występujących tu zwierząt, 39 gatunków kręgowców znajduje się na czerwonej liście zwierząt rzadkich i chronionych, m.in. orzeł przedni, orlik krzykliwy, dzięcioł trójpalczasty, puszczyk uralski, nocek Bechsteina, żbik- i żaba dalmatyńska. Prowadzone w ostatnich latach badania drobnej fauny w dolinie Wiaru, wykazały na terenie Parku obecność endemicznych elementów wschodnio-karpackich, reprezentowanych przez chrząszcze, ślimaki i krocionogi.
Lato w Parku to okres kiedy większość roślin już przekwitła. Lasy jednak obfitują w jagody (jeżyny, borówki) oraz grzyby, których asortyment i ilość stanowią raj dla grzybiarzy.
Jesień jest nie mniej piękna od wiosny. I tak już urokliwemu krajobrazowi urody dodają barwy liści. Pogórza zdają się być pomalowane zielenią, brązem, złotem i czerwienią. Ruch na polach już ustał, tylko gdzieniegdzie w lasach można usłyszeć ryczące jelenie. Zimą, pogórza przesypane śniegiem z przebijającą zieloną jedliną i świerczyną, wyglądają bajkowo. Wybierając się na sanki czy narty, można spotkać dzika, sarnę, a przy odrobinie szczęścia nawet wilka.
Park jest terenem bardzo atrakcyjnym pod względem przyrodniczo - krajobrazowym, pozostaje jednak ciągle w cieniu bliskich Bieszczadów. Pogórze Przemyskie bowiem traktowane jest zazwyczaj jako trasa przelotowa w góry. Szlaki turystyczne, obecnie dobrze wyznakowane, są mało uczęszczane. Sytuacja w ostatnim okresie nieco się poprawia. Wiele obiektów turystycznych oferuje, w różnych cenach, swoje usługi. Na szlakach spotyka się coraz więcej miłośników Pogórza, a wiodą one przez tereny z ciekawostkami przyrodniczymi, przez wsie z zabytkowymi cerkwiami, kościołami, a także budowlami rezydencyjno-obronnymi z pięknymi założeniami ogrodowymi. Na terenie tych ostatnich rośnie znaczna ilość pomników przyrody, których w Parku jest ok. 150 (dalszych kilkaset planuje się objąć ochroną pomnikową).
W chwili obecnej uznanych jest dziewięć rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 885, 47 ha. Są to:
1.Torfowiskowy "BRODUSZURKI" w Bachórcu opow. 25,91 ha. Obejmuje obszar torfowisk z typowym borem bagiennym i charakterystycznymi dla nich rzadkimi gatunkami roślin oraz licznymi reprezentantami owadów, płazów, gadów i ptaków. W rezerwacie urządzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza p.n. "Winne - Podbukowina".
2.Florystyczny "BRZOZA CZARNA" w Reczpolu o pow. 2,60 ha. Położony jest przy drodze Przemyśl - Dynów. Celem jego utworzenia jest zachowanie naturalnego stanowiska brzozy czarnej występującego w zbiorowisku grądu.
3.Leśno-krajobrazowy "KRĘPAK" w Korzeńcu o pow. 134,46 ha. Chroni się w nim cenny las jodłowo-bukowy wraz z charakterystycznym runem dobrze wykształconej podgórskiej formy buczyny karpackiej. Przy wciętej w zbocze serpentynie (szosa Przemyśl - Sanok) znajdują się ciekawe odsłonięcia geologiczne. Teren rezerwatu pocięty jest głębokimi dolinami, a różnica wzniesień sięga do 100 m. W rezerwacie urządzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza "Krępak".
4. Leśno-krajobrazowo-kulturowy "KALWARIA PACLAWSKA", o pow. 173,18 ha w miejscowości Kalwaria Pacławska. Ochroną objęto przepiękne wzgórza porośnięte lasami bukowo-jodłowymi wśród których rozlokowanych jest 13 drewnianych i murowanych kapliczek kalwaryjskich.
5. Leśno-kraj obrazo wy "KOPYSTANKA" o ogólnej powierzchni 188,67 ha w miejscowości Kopystno położony na gruntach Nadleśnictwa Bircza i Zarządu Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu. Chroni się w nim niezalesioną górę z roślinnością kserotermiczną oraz zalesionym zboczem podgórskiej formy buczyny karpackiej.
6. Florystyczny "LEONCINA" o powierzchni 9, 55 ha w miejscowości Tarnawce, położony na gruntach Nadleśnictwa Krasiczyn. Głównym przedmiotem ochrony jest krzew o wysokich walorach estetycznych - kłokoczka południowa.
7.Leśno - krajobrazowy "PRZEŁOM HOŁUBLI" o pow. 46,42 ha w Korytnikach. Rezerwat ten położony jest u podnóża wzniesienia Bukowy Garb (426 m n.p.m.), z którego wypływa potok Hołubią. W drzewostanie największy udział stanowi buk, grab, dąb. W rezerwacie poprowadzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza p.n. "Dolina Holubli".
8.Leśno - krajobrazowy "REBERCE" w Woli Korzenieckiej o pow. 190,96 ha. Ochroną objęto fragment lasu jodłowego posiadającego cechy lasu naturalnego. Licznie występują tu ptaki drapieżne, płazy oraz typowe dla tego siedliska rośliny zielne.
9. Leśny "TURNICA" w Makowej o pow. 151,86 ha.Teren rezerwatu zawiera fragment starej puszczy bukowo-jodłowej, w której dominuje podgórska forma buczyny karpackiej. Malownicze wąwozy i jary dodają rezerwatowi szczególnego uroku. Bogato reprezentowana jest flora i fauna z licznymi gatunkami chronionymi i zagrożonymi wyginięciem.
Cenne walory przyrodniczo-krajobrazowe, historyczne i kulturowe Parku najlepiej poznać podczas pieszych wędrówek, ale również wycieczek rowerowych czy przejażdżek konnych. W rzekach Parku można skorzystać z kąpieli lub złowić taaaką... brzanę, lipienia, klenia, szczupaka, świnkę, płoć, leszcza, pstrąga potokowego, certę, sandacza, suma i inne. Największa z rzek - San, stwarza dogodne warunki do uprawiania turystyki kajakowej. W okresie śnieżnych zim korzystając z niewysokich gór i pogórzy uprawiać można saneczkarstwo i narciarstwo.
Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego jest więc krainą wymarzoną dla włóczęgów, samotników, fotografików, rysowników, wędkarzy, kajakarzy, amatorów kolarstwa i wielu innych osób.
Teren Parku obejmuje wysunięty na zachód fragment Karpat Wschodnich. W dolinie meandrującego Sanu, na urodzajnych glebach, rozwinęło się rolnictwo. Przepiękne niewysokie pogórza o rusztowym układzie grzbietów, poprzecinane kratową siecią czystych rzek i potoków, porośnięte są lasami (64 % powierzchni Parku) administrowanymi przez Nadleśnictwa: Bircza, Dynów, Kańczuga i Krasiczyn. Najpiękniejsze lasy jodłowo - bukowe można podziwiać w wyższych partiach Pogórza -w paśmie Turnicy. Niżej rozciąga się strefa wielogatunkowych lasów liściastych, z dębem, grabem, lipą drobnolistną i klonem. W dolinach rzek i potoków dotrwały do naszych czasów lasy łęgowe z wiązem, jesionem i dębem szypułkowym. Dominującym zbiorowiskiem roślinnym jest podgórska forma buczyny karpackiej, w drzewostanie, której obok buka występuje dość licznie jodła, a także świerk, jawor i wiąz górski. Zbiorowiska kserotermiczne rozciągające się w okolicach Rybotycz i Makowej przypominają kwietne stepy łąkowe. Piękne tereny z torfowiskiem przejściowym i wysokim w Bachórcu, oprócz wysokiej wartości przyrodniczej, są miejscem natchnienia dla wielu malarzy i rysowników. Odbywają się tu plenery malarskie. Odkrywki fliszu karpackiego, ze śladami drobnej ichtiofauny, rozrzucone po całym Parku stanowią cenną osobliwość geologiczną.
Najładniej w Parku jest wiosną, kiedy pogórza stoją w zieleni a ich dno pokrywają wczesnowiosenne rośliny kwitnące: śnieżyczka przebiśnieg, przylaszczka pospolita, zawilec gajowy, pierwiosnka lekarska, wawrzynek wilczełyko, żywiec gruczołowaty, lilia złotogłów czy storczyki. Wiosna najwyraźniej ukazuje jak duże jest zróżnicowanie roślinności na Pogórzu. Wynika ono z przenikania się różnych elementów flory (górski, nizinny i pontyjski). Występuje tu około 900 gatunków zielnych roślin naczyniowych. Z tej liczby znaczna ilość podlega ścisłej i częściowej ochronie gatunkowej.
Duże powierzchnie kompleksów leśnych, poprzecinane enklawami pól uprawnych i ciekami wodnymi stwarzają dogodne warunki do rozwoju i bytowania wielu gatunkom zwierząt. Ponadto doliną Sanu prowadzą szlaki migracyjne zwierząt. Wiosną, a potem jesienią przelatują tędy ptaki, zatrzymując się na odpoczynek, żer lub przezimowanie. Oprócz wielu pospolitych zwierząt na Pogórzu żyje sporo chronionych gatunków ryb, płazów, gadów, ptaków lęgowych i ssaków.
Z występujących tu zwierząt, 39 gatunków kręgowców znajduje się na czerwonej liście zwierząt rzadkich i chronionych, m.in. orzeł przedni, orlik krzykliwy, dzięcioł trójpalczasty, puszczyk uralski, nocek Bechsteina, żbik- i żaba dalmatyńska. Prowadzone w ostatnich latach badania drobnej fauny w dolinie Wiaru, wykazały na terenie Parku obecność endemicznych elementów wschodnio-karpackich, reprezentowanych przez chrząszcze, ślimaki i krocionogi.
Lato w Parku to okres kiedy większość roślin już przekwitła. Lasy jednak obfitują w jagody (jeżyny, borówki) oraz grzyby, których asortyment i ilość stanowią raj dla grzybiarzy.
Jesień jest nie mniej piękna od wiosny. I tak już urokliwemu krajobrazowi urody dodają barwy liści. Pogórza zdają się być pomalowane zielenią, brązem, złotem i czerwienią. Ruch na polach już ustał, tylko gdzieniegdzie w lasach można usłyszeć ryczące jelenie. Zimą, pogórza przesypane śniegiem z przebijającą zieloną jedliną i świerczyną, wyglądają bajkowo. Wybierając się na sanki czy narty, można spotkać dzika, sarnę, a przy odrobinie szczęścia nawet wilka.
Park jest terenem bardzo atrakcyjnym pod względem przyrodniczo - krajobrazowym, pozostaje jednak ciągle w cieniu bliskich Bieszczadów. Pogórze Przemyskie bowiem traktowane jest zazwyczaj jako trasa przelotowa w góry. Szlaki turystyczne, obecnie dobrze wyznakowane, są mało uczęszczane. Sytuacja w ostatnim okresie nieco się poprawia. Wiele obiektów turystycznych oferuje, w różnych cenach, swoje usługi. Na szlakach spotyka się coraz więcej miłośników Pogórza, a wiodą one przez tereny z ciekawostkami przyrodniczymi, przez wsie z zabytkowymi cerkwiami, kościołami, a także budowlami rezydencyjno-obronnymi z pięknymi założeniami ogrodowymi. Na terenie tych ostatnich rośnie znaczna ilość pomników przyrody, których w Parku jest ok. 150 (dalszych kilkaset planuje się objąć ochroną pomnikową).
W chwili obecnej uznanych jest dziewięć rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 885, 47 ha. Są to:
1.Torfowiskowy "BRODUSZURKI" w Bachórcu opow. 25,91 ha. Obejmuje obszar torfowisk z typowym borem bagiennym i charakterystycznymi dla nich rzadkimi gatunkami roślin oraz licznymi reprezentantami owadów, płazów, gadów i ptaków. W rezerwacie urządzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza p.n. "Winne - Podbukowina".
2.Florystyczny "BRZOZA CZARNA" w Reczpolu o pow. 2,60 ha. Położony jest przy drodze Przemyśl - Dynów. Celem jego utworzenia jest zachowanie naturalnego stanowiska brzozy czarnej występującego w zbiorowisku grądu.
3.Leśno-krajobrazowy "KRĘPAK" w Korzeńcu o pow. 134,46 ha. Chroni się w nim cenny las jodłowo-bukowy wraz z charakterystycznym runem dobrze wykształconej podgórskiej formy buczyny karpackiej. Przy wciętej w zbocze serpentynie (szosa Przemyśl - Sanok) znajdują się ciekawe odsłonięcia geologiczne. Teren rezerwatu pocięty jest głębokimi dolinami, a różnica wzniesień sięga do 100 m. W rezerwacie urządzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza "Krępak".
4. Leśno-krajobrazowo-kulturowy "KALWARIA PACLAWSKA", o pow. 173,18 ha w miejscowości Kalwaria Pacławska. Ochroną objęto przepiękne wzgórza porośnięte lasami bukowo-jodłowymi wśród których rozlokowanych jest 13 drewnianych i murowanych kapliczek kalwaryjskich.
5. Leśno-kraj obrazo wy "KOPYSTANKA" o ogólnej powierzchni 188,67 ha w miejscowości Kopystno położony na gruntach Nadleśnictwa Bircza i Zarządu Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu. Chroni się w nim niezalesioną górę z roślinnością kserotermiczną oraz zalesionym zboczem podgórskiej formy buczyny karpackiej.
6. Florystyczny "LEONCINA" o powierzchni 9, 55 ha w miejscowości Tarnawce, położony na gruntach Nadleśnictwa Krasiczyn. Głównym przedmiotem ochrony jest krzew o wysokich walorach estetycznych - kłokoczka południowa.
7.Leśno - krajobrazowy "PRZEŁOM HOŁUBLI" o pow. 46,42 ha w Korytnikach. Rezerwat ten położony jest u podnóża wzniesienia Bukowy Garb (426 m n.p.m.), z którego wypływa potok Hołubią. W drzewostanie największy udział stanowi buk, grab, dąb. W rezerwacie poprowadzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza p.n. "Dolina Holubli".
8.Leśno - krajobrazowy "REBERCE" w Woli Korzenieckiej o pow. 190,96 ha. Ochroną objęto fragment lasu jodłowego posiadającego cechy lasu naturalnego. Licznie występują tu ptaki drapieżne, płazy oraz typowe dla tego siedliska rośliny zielne.
9. Leśny "TURNICA" w Makowej o pow. 151,86 ha.Teren rezerwatu zawiera fragment starej puszczy bukowo-jodłowej, w której dominuje podgórska forma buczyny karpackiej. Malownicze wąwozy i jary dodają rezerwatowi szczególnego uroku. Bogato reprezentowana jest flora i fauna z licznymi gatunkami chronionymi i zagrożonymi wyginięciem.
Cenne walory przyrodniczo-krajobrazowe, historyczne i kulturowe Parku najlepiej poznać podczas pieszych wędrówek, ale również wycieczek rowerowych czy przejażdżek konnych. W rzekach Parku można skorzystać z kąpieli lub złowić taaaką... brzanę, lipienia, klenia, szczupaka, świnkę, płoć, leszcza, pstrąga potokowego, certę, sandacza, suma i inne. Największa z rzek - San, stwarza dogodne warunki do uprawiania turystyki kajakowej. W okresie śnieżnych zim korzystając z niewysokich gór i pogórzy uprawiać można saneczkarstwo i narciarstwo.
Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego jest więc krainą wymarzoną dla włóczęgów, samotników, fotografików, rysowników, wędkarzy, kajakarzy, amatorów kolarstwa i wielu innych osób.
SERDECZNIE ZAPRASZAMY !!!
INTERmedi@
